- Diabetes en voetverzorging

Diabetes en voetverzorging

Mensen met diabetes hebben een verhoogde kans op problemen met de voeten. De klachten kunnen uiteenlopen van (veel) eelt, een dunne huid, gevoelloosheid en pijn tot het veranderen van de voetvorm en het ontstaan van voetwonden. Eén van de grootse problemen die kunnen ontstaan, is een wond of zweer die niet geneest (een ‘voetulcus’ genoemd). Het komt gelukkig niet zo heel vaak voor (bij 0,5 % van de mensen met diabetes). Maar het is een aandoening die grote gevolgen kan hebben. Het kan zelfs leiden tot amputatie van (een deel van) de voet en/of het been.

Het voorkomen van voetproblemen en dan met name ulcera (wonden), is dan ook heel belangrijk. Laat daarom je voeten regelmatig controleren en neem adviezen van zorgverleners ter harte. Heb je een wondje dat niet binnen een week geneest, ga dan direct naar je behandelend arts, huisarts, verpleegkundig consulent diabetes of podotherapeut. En zorg dat je goed geïnformeerd bent, zodat je zelf actie kunt ondernemen om voetproblemen te voorkomen en ze te herkennen.

Voetproblemen

De diabetische voet is een verzamelnaam voor verschillende voetproblemen:

• droge voeten of kloofjes
• minder gevoel, tintelingen of pijn
• vaak koude voeten
• verkleuringen aan tenen of voeten
• wonden en zweren (ulcera)
• charcotvoet

Herkennen van voetproblemen

Beter niet doen

Als je last hebt van je ogen of handen, kun je beter niet je eigen nagels knippen. Dit om te voorkomen dat je jezelf verwondt.

• Blaren zelf doorprikken. Als dit niet op de juiste manier gebeurt, kun je een infectie oplopen.
• Likdoornpleisters gebruiken. Ze bevatten een agressieve stof die een kwetsbare, dunne huid kan beschadigen.
• Hoge hakken dragen. Hakken hoger dan 3 cm geven erg veel druk op de voorvoet, waardoor daar bijvoorbeeld eelt of blaren kunnen ontstaan.
• Op blote voeten of op slippers lopen. Steentjes of vuil kunnen de huid beschadigen.
• Een voetenbad nemen. De huid wordt hier erg week van waardoor hij eerder beschadigt. En als het gevoel in de voeten verminderd is, is er het risico op brandblaren of -wonden als het water te heet is.
• De voeten tegen een kachel of warme kruik plaatsen. Bij verminderd gevoel in de voeten, kan dit brandblaren of -wonden op de huid veroorzaken.
• De huid insmeren met te vette zalf. Vet sluit de poriën in de huid af en voeten worden glad. Dit kan leiden tot teveel schuiven in de schoenen. Gebruik crème of lotion, die zijn minder vet.

Juist wel doen

Het belangrijkste advies: vermoed je dat er iets mis is met je voeten, wacht dan niet te lang om naar een arts, verpleegkundig consulent diabetes of podotherapeut te gaan. Vraag bij twijfel altijd advies!

• Houd je bloedglucosewaarden stabiel. Mensen die hun bloedglucosewaarden jarenlang stabiel houden hebben een kleinere kans op voetproblemen.
• Laat jaarlijks de Sims classificatie vaststellen door je behandelaar. Zo kan er een passend preventieplan voor je voeten gemaakt worden, met – als dat nodig is – de juiste behandeling. Laat je goed informeren. Als je weet waarom je dagelijks goed voor je voeten moet zorgen, is het makkelijker gemotiveerd te blijven.
• Controleer dagelijks je voeten op eelt, roodheid, zwelling, wondjes of veranderingen van de vorm. Zo merk je op tijd als er iets verandert en kun je op tijd hulp zoeken. Een voetspiegel is hierbij handig.
• Draag goede schoenen, die beschermen je voeten het best. Enkele tips: zorg dat je voorin de schoen 1 cm ruimte over hebt, houd een maximale hakhoogte van 3 cm aan en kies een schoen die niet te ‘slap’ is. Vooral de achterzijde van de schoen en de overgang in de buitenzool van achtervoet naar voorvoet moeten stijf zijn. Zo zorg je voor een goede afwikkeling van de voet en verklein je de kans op eelt of blaren. Schoenen moeten juist wel buigen onder de bal van de voet, waar de voet buigt bij het lopen. Let ook op de bovenzijde van de schoen: die moet hoog genoeg zijn voor de tenen. Ten slotte: kies een goede sluiting, bij voorkeur veters of klittenband. Zo sluiten de schoenen goed aan. Koop schoenen bij voorkeur ’s morgens. Dan zijn je voeten nog niet (of minder) vervormd door bijvoorbeeld veel lopen, vochtophoping, weersomstandigheden (warmte/koude) of zweet. Zo mogelijk in de winkel de zool uit de schoenen halen en daar op staan. Vallen de voeten over de zool heen, dan is de schoen te klein.
• Knip nagels recht af, volg daarbij de vorm van de tenen. Knip geen hoekjes van de nagels af, want dat verhoogt het risico op ingegroeide nagels.
• Smeer een droge huid dagelijks in met een crème of lotion en verwijder eelt alleen met een daarvoor geschikte vijl of puimsteen. Gebruik geen scherpe voorwerpen. Vraag een voetverzorgingsadvies bij een medisch pedicure.

Vergoedingen pedicurebehandelingen bij diabetes

Pedicure wordt alleen bij diabetes vergoed vanuit de basisverzekering. De vergoeding is afhankelijk van je voetproblemen. Er zijn ook vergoedingen mogelijk vanuit de aanvullende verzekering, maar doorgaans alleen bij diabetes, reumatoïde artritis en andere bloedvatproblemen.

Pedicure wordt vergoed vanuit de basisverzekering als iemand voetzorg echt nodig heeft, dus voor behandeling van bepaalde klachten. Daarom wordt er gewerkt met zorgprofielen. 

Voor alle diabetespatiënten geldt dat ze vanuit de basisverzekering recht hebben op een jaarlijkse voetscreening door de huisarts, praktijkondersteuner huisarts (POH) of diabetesverpleegkundige. Het zorgprofiel bepaalt uiteindelijk of er ook voetzorg vanuit de basisverzekering wordt vergoed.

Er zijn vier zorgprofielen. Hierbij geldt: hoe hoger het zorgprofiel, hoe meer voetzorg noodzakelijk is.

Informeer bij u huisarts, diabetesverpleegkundige of podotherapeut of u voor vergoeding in aanmerking komt.

Sims en zorgprofielen

Meer over diabetes

Lees voor meer over diabetes op de website van het diabetesfonds.